Relacje

Śródmieście Południowe

Spacer ulicami tej części Warszawy wzbudził zachwyt uczestników. Zachowane przepiękne kamienice w stylu secesyjnym, modernistycznym, eklektyczne, w ostatnich latach sukcesywnie odnawiane, cieszą oczy bogactwem zdobień i pięknym zagospodarowaniem.
Podwórka i place z rabatami zieleni i ławeczkami, zachęcają do spacerów i odpoczynku. Niektóre placyki są dostępne nie tylko dla mieszkańców. Uczestnicy wycieczki dziwili się, że w samych centrum Warszawy można znaleźć enklawy ciszy i spokoju, z piękną zielenią i architekturą.
Na tym tle smucą budynki zaniedbane i w ruinie. Choć jest ich coraz mniej w tej części Warszawy.

Praga

W czasie wojny Praga nie uległa tak dużym zniszczeniom, jak lewobrzeżna Warszawa. Dlatego można znaleźć w tej dzielnicy wiele z oryginalnej zabudowy. Wycieczka, która wyruszyła spod Katedry przy ul. Floriańskiej, miała okazję zobaczyć sakralne i świeckie elementy zabudowy miejskiej oraz poznać specyficzny klimat tej dzielnicy. Uczestnicy zobaczyli nowoczesne budynki i elementy architektury, obok starych, zabytkowych. Pięknie odrestaurowane kamienice obok zaniedbanych i zniszczonych. Szczególne zainteresowanie wzbudziły ulice Ząbkowska i Brzeska.
Mieszkańcy witali grupę z sympatią i życzliwością. Wpuszczono nas na podwórka starych kamienic, gdzie toczy się życie mieszkańców i kwitnie miejscowy folklor. W kilku miejscach pozwolono nam wejść na podwórka, przy których kamienice zostały pięknie odrestaurowane i zaadoptowane na nowoczesne mieszkania i apartamenty. Dzięki temu mogliśmy zobaczyć różnorodność tej dzielnicy, obejrzeć oficyny, ciąg wewnętrznych podwórek, klatki schodowe oraz stare kapliczki, które znaleźć można niemal na każdym podwórku.
Zaciekawienie uczestników wywołała wizyta w dawnym Koneserze – bogactwo oferty, zajęć, warsztatów, przedstawień, wystaw itd. Wycieczka stanowiła dla uczestników początek przygody z Pragą…


W słoneczną wrześniową sobotę zebrała się ponad 40-osobowa grupa na kolejną wycieczkę po Pradze. Przeszliśmy tą samą trasą, dodatkową atrakcją było wejście i zwiedzanie Soboru Metropolitarnego św. Marii Magdaleny przy Al. Solidarności. Uczestnicy mogli obejrzeć cerkiew i wysłuchać opowieści o prawosławnych zwyczajach, obrzędach, architekturze i wyposażeniu cerkwi oraz znajdujących się w soborze ikonach i wystroju.

Stare Miasto

Wycieczkę po Starym Mieście rozpoczęliśmy przy Kolumnie Zygmunta, stojącej na Placu Zamkowym od 1644 r. Przewodnik roztoczył przed grupą obraz Placu Zamkowego sprzed lat, jak się zmieniał w przestrzeni dziejów. Następnie przeszliśmy pod Zamek Królewski, zatrzymaliśmy się przy dwóch pierwszych trzonach kolumny i przy kamieniu upamiętniającym Kazimierza Brokla. Była to okazja do opowieści o bohaterach Warszawy, którzy walczyli o zachowanie jej zabytków i odbudowę – Jana Zachwatowicza, Stanisława Lorentza, Aleksandra Gieysztora. Na dziedzińcu zamkowym zaprezentowano etapy rozbudowy zamku, jego architekturę i historię. Następnie obok Curia Minor udaliśmy się na Placyk Kanonia i stąd na Górę Gnojną i tyły Zamku, do ogrodów. Kolejnym etapem był Rynek Starego Miasta, ulica Świętojańska, międzymurze i Podwale. W trakcie wycieczki ukazywano architekturę Starego Miasta, rozwój Starej Warszawy i proces jej przekształcania w nowoczesną metropolię. Podkreślano również wysiłek mieszkańców w odbudowę Starego Miasta, co zostało docenione w świecie przez wpis na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Szlakiem Pałaców Miodowej

Początki ulicy Miodowej, jako drogi łączącej dwa ważne szlaki – Senatorską i Długą sięgają XV wieku. Pierwotnie Miodowa nie łączyła się z Krakowskim Przedmieściem. Połączenie nastąpiło w 1888 r. po wyburzeniu czterech budynków oddzielających obie ulice. Spacer rozpoczniemy przy Placu Krasińskich i od Pałacu Krasińskich. Następnie, spacerując ulicą w kierunku Krakowskiego Przedmieścia, uczestnicy poznali architekturę, zabudowę i historię ulicy – nieistniejący Pałac Teppera, Pałac Borchów, Paca, Chodkiewiczów, Młodziejowskiego, Szaniawskich, Branickich, Biskupów Krakowskich, Prymasowski, Małachowskich. Podczas spaceru nie sposób było pominąć znajdujących się tu kościołów – MB Korony Polskiej z klasztorem pijarów, cerkwi, kościoła i klasztoru ojców kapucynów oraz Akademii Tetralnej, Kamienicy Pod Gwiazdami (nie istniejącej i Roeslera i Hurtiga.
Spacer zakończyliśmy przy Placu Zamkowym, krótką opowieścią zachęcającą do dalszych wędrówek z nami ulicami i placami Starego Miasta, Krakowskiego Przedmieścia, Szlakiem Lalki czy Chopina…

Szlakiem Chopina

Fryderyk Chopin spędził w Warszawie dzieciństwo i młodość. Sprowadził się tu z rodzicami w 1810 r., jako kilkuletnie dziecko i opuścił miasto w 1830 r., wyjeżdżając do Paryża. Do Polski wróciło tylko jego serce w 1849 r., które do dziś spoczywa w kościele św. Krzyża. Podczas wycieczki odwiedziliśmy miejsca zamieszkania Fryderyka – Pałac Saski przy dzisiejszym Placu Marszałka Piłsudskiego, Pałac Kazimierzowski na terenie Uniwersytetu Warszawskiego i Pałac Czapskich. Odwiedziliśmy też miejsca z nim związane, do których uczęszczał i koncertował – Plac Zamkowy, gdzie była szkoła muzyczna, kościół Wizytek, Budynek Caritas, Pałacyk Wessla, gdzie znajdowała się poczta i skąd wyjechał w 1830 r. z Warszawy, Pałac Prezydencki, gdzie koncertował, kościół św. Krzyża, kamienicę przy Nowym Świecie, skąd wyrzucono przez okno fortepian Chopina. I ławeczki… rozstawione w Warszawie, przy miejscach związanych z kompozytorem, można na nich przysiąść, włączyć fragment utworu i przeczytać krótką notkę o miejscu.

Legenda o Kościele Panny Marii

Na skarpie wiślanej, na skraju ulicy Kościelnej, przy Przyrynku znajduje się Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, z którym związana jest legenda o młynarzu bardzo pragnącym mieć dziecko.
Popularna legenda warszawska, zapisana przez Artura Oppmana, znanego jako Or-Ot opowiada o okolicznościach, w jakich kościół został zbudowany. Historia mówi nieco inaczej. Jeden z najstarszych kościołów w Warszawie, odbudowany po wojnie w stylu gotyckim, powstał z fundacji księcia Janusza Starszego i jego żony Danuty Anny.
Przy starej studni na Rynku Nowego Miasta dzieci wysłuchały legendy o młynarzu i kościele oraz poznały historię budowy kościoła. Do domu dostały wierszowaną opowieść ze zbioru Or-Ota. Potem opowiedzieliśmy dlaczego powstało Nowe Miasto, jak się kształtowało i rozwijało i jaki związek z legendą ma herb Nowego Miasta. Po obejrzeniu Rynku poszliśmy do Kościoła, o którym opowiada legenda. Obejrzeliśmy kościół, wskazując główne cechy architektury gotyckiej i omawiając etapy budowy. Na zakończenie przeszliśmy do ulicy Freta w kierunku Barbakanu. Dzieci, zaopatrzone w mapki wyszukiwały i zaznaczały na nich mijane ulice, budynki i place. Podczas spaceru poznaliśmy główne zabytki i obiekty, doszliśmy do Barbakanu, tłumacząc dlaczego go zbudowano i czym różni się Stare Miasto od Nowego. Dzieci miały możliwość zaobserwować różnice między legendą a historią.

Legenda o Złotej Kaczce

W Pałacu na Tamce, nazywanym Pałacem Ostrogskich, Ordynackim, gdzie dzisiaj znajduje się znane na całym świecie Muzeum Fryderyka Chopina, mieszkała w dawnych czasach królewna zaklęte w złotą kaczkę. Podczas wycieczki dzieci poszukały kaczki i znalazły, ale skarbów nigdzie nie było. Spotkaliśmy się u stóp Pałacu Ostrogskich. Dzieci otrzymały mapki okolicy, na których wyszukiwały odwiedzane miejsca i zaznaczały. Na początku opowiedzieliśmy legendę o złotej kaczce, przysiadając na ławkach w zacienionym parku na Skwerze Bohdana Wodiczki. Dzieci przygotowały na ławce inscenizację do legendy – złotą kaczkę, strzegącą złotych dukatów i otrzymały wydruk legendy. Potem opowiedzieliśmy i miejscu, w którym się znajdujemy i posłuchaliśmy historii zapisanych w kamieniach. Przechodząc do ulicy Okólnik mijaliśmy Instytut Fryderyka Chopina, Narodowe Centrum Kultury, budynek Biblioteki Krasińskich i Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina. Dalej Skwerem Wodiczki popatrzyliśmy na zabudowania klasztoru, kościoła i szpitala sióstr szarytek. Przeszliśmy do kładki nad Tamką, gdzie z góry widać złotą kaczkę i ulicę Tamkę. Tutaj dzieci dowiedziały się skąd wzięła się jej nazwa ulicy i jaka była jej historia. Odpoczywając na ławkach na skwerze dzieci rozwiązywały krzyżówkę, przypominając sobie historię z złotej kaczce. Na koniec, idąc wzdłuż ulicy Tamka, przeszliśmy do Pomnika Syreny, słuchając po drodze opowieści o Tamce, Powiślu, mieszkających i pracujących tu ludziach.

13 sierpnia odbyła się druga wycieczka z legendą o Złotej Kaczce. Grupa dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 98 wyruszyła na poszukiwanie skarbów na Tamce

Legenda o Białej Damie

W upalną sobotę spotkaliśmy się z dziećmi przy Kolumnie Zygmunta, aby poszukać duchów na warszawskiej Starówce. Dzieci otrzymały mapy Starego i Nowego Miasta, aby szukać mijanych miejsc. Najpierw posłuchaliśmy o Kolumnie Zygmunta, o jej historii, o Placu Zamkowym, o bohaterach walczących o warszawskie zabytki. W międzyczasie mieliśmy okazję wysłuchać hejnału warszawskiego o godz. 11.15 i dowiedzieć się, ska wzięła się tradycja jego grania. Na dziedzińcu zamku dzieci posłuchały opowieści o nieszczęśliwym królu Zygmuncie Auguście, który tak tęsknił za zmarłą żoną, że wezwał czarnoksiężnika Twardowskiego, który za pomocą zaczarowanego zwierciadła przywołał ducha Barbary. Powiedzieliśmy sobie również o historii Zamku, jego rozbudowie i architekturze. Wychodząc z Zamku znaleźliśmy się przed Pałacem Ślubów, gdzie dawniej było przejście do Katedry z Zamku i gdzie szlachcic Piekarski próbował zabić króla Zygmunta III Wazę. Torturowany, tak bardzo krzyczał, że od tej pory utarło się powiedzenie, że ktoś bredzi jak Piekarski na mękach. Na Placyku Kanonia nie znaleźliśmy duchów i zjaw, mieszkających na znajdującym się tu kiedyś cmentarzu, ale być może należy przyjść inną porą, kiedy jest mniej ludzi. Ulicą Jezuicką przeszliśmy na Gnoją Górę i taras nad ogrodami zamkowymi. Tu, w cienistym miejscu dzieci posłuchały legendy o duchu Białej Damy Poniatowskich, który nawiedził króla Stasia po upadku powstania kościuszkowskiego i rzezi Pragi. Tutaj dzieci dostały zrobione przez inne dzieci na zajęciach “duchy” i wierszowaną legendę Or-Ota. Na zakończenie opowiedzieliśmy o duchu przekupki, która za mąż nie chciała wyjść i do dziś błąka się po Rynku Starego Miasta.

Legenda o Bazyliszku

Podczas wycieczki wyruszyliśmy na poszukiwanie Bazyliszków na warszawskiej Starówce. Pierwszego dzieci znalazły przy restauracji Bazyliszek, w kamienicy Pod Bazyliszkiem, kolejny był na rogu Kamienicy pod Lwem – piękny bazyliszkowy rzygacz. Kamienica pod św. Anną, Rynek 31 ozdobiona jest płaskorzeźbami Bazyliszka i Łasiczki. I oczywiście uliczka Krzywe Koło, gdzie Bazyliszek mieszkał. Przy Barbakanie, siadając na ławkach, dzieci wysłuchały Legendy o Bazyliszku wg Artura Oppmana. Przy okazji wycieczki, opowiedziano o Starówce, wpisanej na listę UNESCO, Syrence z Rynku, kamieniczkach, zdobieniach i historiach opowiedzianych na fasadach.

Chrystus Cudowny u Fary

Spacer rozpoczęliśmy przy Kolumnie Zygmunta. Dzieci zapoznały się z krótką historią kolumny i wycieczka przeszła na dziedziniec Zamkowy, gdzie nawiązano do katedry, jako kościoła przy Zamku, opowiedziano o Zamku, o przejściu z Zamku do katedry, historię z Piekarskim. Potem przeszliśmy na tyły katedry, na Placyk Kanonia. Obejrzeliśmy kamienicę, w której mieszkał Artur Oppman, konstrukcję katedry i sam placyk. Potem grupa udała się do katedry. U wejścia opowiedziano historię katedry, jej budowy i odbudowy, cechy architektoniczne i legendy – trzy wersje o Chrystusie Cudownym u Fary i o księciu Mieszki zaklętym w niedźwiedzie, którego figura stoi obok sąsiedniego kościoła – Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej. Niestety, nie udało się wejść do katedry, gdyż akurat odbywał się w niej koncert. Umówiliśmy się z dziećmi na przyszły tydzień. Po zakończeniu spaceru z Legendą o królu Zygmuncie z kolumny.

Powiśle

W upalną niedzielę zebrała się spora grupa Warszawiaków, aby wyruszyć na wycieczkę po Powiślu. Spacer rozpoczęliśmy przed kościołem św. Anny na Krakowskim Przedmieście, skąd zeszliśmy do podnóża skarpy wiślanej, gdzie mogliśmy zobaczyć miejsce, w którym Pan Zagłoba stoczył walkę z małpami w ogrodzie Pałacu Kazanowskich. Następnie obejrzeliśmy pokazowe osiedle PRL-owskiej Warszawy, czyli Mariensztat, dzisiaj nieco senny i mało odwiedzany, poza głównymi szlakami spacerowymi. Dalej ulicami Bednarską i Dobrą, do Karowej, gdzie znajdują się zabudowania BBN i lądowisko dla helikopterów oraz piękny Wiadukt Markiewicza. W Parku Kazimierzowskim oglądaliśmy na górze zabudowania ulicy Karowej. Stąd przeszliśmy obok mieszkania, w którym zatrzymywał się Karol Wojtyła w czasie swoich pobytów Warszawie do Ogrodów Biblioteki Uniwersyteckiej. Ogrody wzbudziły zachwyt uczestników, podobnie jak widok Warszawy prawo i lewobrzeżnej rozciągający się z dachu Biblioteki. Stąd Wybrzeżem Kościuszkowskim grupa ruszyła do pomnika Syrenki. Po drodze mijając osiedla apartamentowców, Centrum Nauki Kopernik i zabudowania dawnej elektrowni. Wycieczkę zakończyliśmy na wiślanych bulwarach, które od wielu lat pięknie się rozwijają i doczekały się realizacji hasła Prezydenta Starzyńskiego “frontem do Wisły”. Władze Warszawy konsekwentnie promują Dzielnicę Wisła, która staje się coraz piękniejsza.

Szlak Szarych Szeregów

Wycieczka rozpoczęła się w Gmachu Ministerstwa Edukacji Narodowej w al. Szucha 25. Tutaj w czasie wojny miało tu swoją siedzibę Gestapo, tu odbywały się brutalne przesłuchania i rozstrzelania. W prawym skrzydle budynku zachowano w formie niemal nie zmienionej cele i salę przesłuchań i znajduje się tu Muzeum Walki i Męczeństwa. Tutaj przesłuchiwano także członków Szarych Szeregów, w tym Janka Bytnara, bohatera Akcji pod Arsenałem.
Sam gmach przetrwał wojnę i jest jednym z nielicznych budynków prawdziwie warszawskich, zachowany piękny styl art deco do dziś budzi zachwyt. Wnętrza uczestnicy obejrzeli na fotografiach pokazywanych przez przewodnika. Po drugiej stronie znajduje się budynek pod numerem 16 – miejsce akcji Stamm, dalej skwer z pomnikiem Romana Dmowskiego, gdzie do 1969 r. znajdował się Dom Żołnierza, w czasie wojny kasyno dla Polaków i miejsce zamachu.
W międzyczasie uczestnicy zapoznali się z historią Szarych Szeregów, strukturą i zasadami działania, okolicznościami powstania, oraz pochodzenia nazwy.
Następnie wycieczka przeszła w Aleje Ujazdowskie, do Alei Róż, ulicy Chopina i Pięknej. Zatrzymaliśmy się w przed domem, w którym mieszkał kat Warszawy Franz Kutchera w Alei Róż nr 2, w którym mieściła się siedziba SS i miejsce pracy Kutchery w Al. Ujazdowskich 23 i w miejscu rozstrzelań Polaków w odwecie za zabicie Kutchery w Al. Ujazdowskich 21. Uczestnicy zobaczyli miejsce Akcji Kutchera, plany akcji, zdjęcia młodej łączniczki Kamy, której zadaniem była obserwacja. Dowiedzieli się również jak wyglądały okoliczności pogrzebu, ślubu zmarłego i o powojennych losach jego syna i żony.
Następnie przejechaliśmy na ulicę Bielańską i przeszliśmy trasę Akcji pod Arsenałem. Przy okazji uczestnicy zapoznali się z wyglądem Placu Bankowego i ulicy Tłomackie przed wojną oraz krótką historią tego miejsca. Zdjęcia przedwojennej Warszawy budziły zdumienie. Przy głazie upamiętniającym bohaterów Akcji odtworzyliśmy plan i przebieg Akcji. Na tym wycieczka się zakończyła.

Warsztaty architektoniczne

Wola – przemysłowa dzielnica Warszawy w sąsiedztwie Pola Elekcyjnego

Wycieczka rozpoczęła się przy Placu Pole Elekcyjne, gdzie w dawnych wiekach obyło się 10 elekcji władców Polski. W jednym miejscu uczestnicy mogli zapoznać się z historią polityczną, parlamentaryzmu, społeczną, obejmującą ponad 100 lat z dziejów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Na placu znajduje się obelisk z kolumną pochodzącą ze zburzonego w 1939 r. Pałacu Kronenberga oraz granitowe tablice z krótkim biogramem i podobizną królów elekcyjnych. Zatrzymując się przy każdej tablicy poznaliśmy krótką historię każdego władcy, a w zacienionym miejscu po drugiej stronie placu została przedstawiona historia miejsca – sposób wyboru władcy, procedury, rozwiązania prawne – przy wykorzystaniu reprodukcji obrazu Canaletta.
Następnie przeszliśmy na ulicę Bema – gdzie znajdują się pozostałości zabudowań farbiarni i przędzalni, zabudowań pozostałych po fabryce Lilpop, Rau i Loewenstein oraz tereny EXPO, gdzie przed II wojną światową znajdowały się elewatory zbożowe. W kościele św. Stanisława mieliśmy okazję obejrzeć obraz Matki Bożej Elekcyjnej lub inaczej Pocieszenia, który towarzyszył podczas elekcji królewskich. Następnie obejrzeliśmy zbiorniki gazowe, piękny przykład XIX-wiecznej architektury przemysłowej. I powiązane z tym terenem obiekty gazowni przy ul. Kasprzaka. Niestety, ze względu na obostrzenia związane z epidemią nie mogliśmy wejść na teren gazowni. Ulicą Kasprzaka udaliśmy się kierunku Ronda Daszyńskiego i Placu Europejskiego, który stanowi piękny przykład nowoczesnej architektury i adaptacji przestrzeni w miejscu pofabrycznych zabudowań. I ostatni etap wycieczki – pozostałości zabudowań fabryki Norblina i browarów warszawskich – Junga, Haberbuscha i Schielego – ulice Żelazna, Pereca, Waliców, Grzybowska, Krochmalna.
Wycieczka była trudna, obejmująca duży obszar, na którym pozostało już tak niewiele z przemysłowego charakteru dzielnicy. Być może niektóre obiekty oglądaliśmy już po raz ostatni – znikają z architektury miasta, są przebudowywane, adaptowane na współczesne potrzeby i obiekty.

Legenda o figurze Chrystusa przy kościele św. Krzyża

Podczas spaceru dzieci wysłuchały opowieści o figurze przed kościołem św. Krzyża. Poznały dzieje kościoła, jego architekturę, ważne elementy wyposażenia. Przeszliśmy się również placykiem przy pomniku Mikołaja Kopernika i Krakowskim Przedmieściem, oglądając i opowiadając o mijanych miejscach. Na kubiku przed pomnikiem Kopernika, dzieci mogły zobaczyć reprodukcję obrazu Canaletta – jak wyglądał kościół i Krakowskie Przedmieście w połowie XVIII w. Następnie ulicą Traugutta przeszliśmy na tyły kościoła, potem do ulicy Świętokrzyskiej. Obejrzeliśmy tereny dawnego folwarku świętokrzyskiego.

Szlakiem Pałaców Krakowskiego Przedmieścia

Trakt Królewski i reprezentacyjna ulica Warszawy. Przy Krakowskim Przedmieściu budowano najpiękniejsze pałace i kamienice. Tutaj też ulokowały się dwa pierwsze i do dziś najbardziej luksusowe hotele miasta. Wystawiano pomniki zasłużonym dla kraju i narodu. Z tą ulicą są związane losy Fryderyka Chopina i Bolesława Prusa oraz bohaterów jego powieści „Lalka”. Tutaj odbywały się wjazdy królewskie oraz manifestacje patriotyczne i wystąpienia społeczne od najdawniejszych czasów. Kościoły pełniły ważne funkcje w życiu mieszkańców i były miejscem wydarzeń historycznych. Historia ulicy przetrwała w architekturze i choć wiele z tego dziedzictwa bezpowrotnie zniknęło, to dużo jeszcze przetrwało.
Podczas wycieczki uczestnicy poznali historię Kolumny Zygmunta i zobaczyli oczami wyobraźni przemiany, jakie zachodziły na przestrzeni wieków na Placu Zamkowym. Następnie przeszliśmy do kościoła św. Anny i zabudowań Res Sacra Miser i Caritasu, gdzie w XVII wieku znajdował się jeden z najpiękniejszych pałaców Warszawy – Pałac Kazanowskich. Mniej okazały, ale zachowany Pałac Wesslów u wlotu ulicy Koziej, gdzie znajdowała się poczta saska, był przykryty rusztowaniami i trudno było go obejrzeć. Ale naprzeciwko w całej okazałości prezentował się Pomnik Adama Mickiewicza, miejsce ważne dla Warszawiaków. Weszliśmy również do kościoła seminaryjnego i Wizytek, gdzie znajduje się oryginalna ambona łodziowa i który jest związany z Fryderykiem Chopinem. Udało się wejść do Hotelu Bristol, gdzie mogliśmy zobaczyć klamki sławnych ludzi. Znajdujący się naprzeciw Europejski mogliśmy podziwiać po remoncie tylko z zewnątrz. Przed Pałacem Prezydenckim uczestnicy wysłuchali opowieści o historii i architekturze budynku. Na zakończenie weszliśmy na teren Uniwersytetu Warszawskiego, na teren Pałacu Czapskich i do Kościoła św. Krzyża. Wycieczkę zakończyliśmy przy Pomniku Mikołaja Kopernika i Pałącu Staszica. Pałąc Karasia, znajdujący się tu jeszcze na początku XX w. zaprezentowano na starych fotografiach.

Szlak „Lalki” Bolesława Prusa

Wybraliśmy się na wycieczkę, poszukując śladów bohaterów „Lalki” przy Krakowskim Przedmieściu. Odwiedziliśmy kościół św. Krzyża, kamienicę Wokulskiego, kamienicę, w której znajdował się sklep Wokulskiego i mieszkanie Rzeckiego, Uniwersytet Warszawski, gdzie studiował Wokulski i Prus.
Przy Skwerze Księdza Twardowskiego zatrzymaliśmy się przy pomniku Prusa. Tutaj, w jego czasach mieściła się siedziba Kuriera Warszawskiego, w którym był redaktorem. Ulicą Karową zeszliśmy na do Wiaduktu Markiewicza. Tędy, przez bramę i wodozbiór, których dziś już nie ma, Wokulski szedł na Powiśle, wychodząc z kwesty w kościele karmelickim. Na Wiadukcie Makiewicza, spoglądając na panoramę Powiśla, przywołaliśmy obraz nędzy i brudu, który widział Wokulski.
Następnie zatrzymaliśmy się przy Hotelu Europejskim i przeszliśmy do kościoła karmelitów i Pałacu Wessla, gdzie znajdowała się siedziba Kuriera Codziennego. Tutaj w odcinkach ukazywała się „Lalka”.
Ulicą Kozią przeszliśmy na Miodową – do kościoła kapucynów i Pałacu Paca. Wycieczkę zakończyliśmy na Placu Teatralnym.
Miejsca, które już nie istnieją, albo wyglądają inaczej, uczestnicy oglądali na starych zdjęciach.
W zakładce Spacery szlakiem zabytków i historii znajduje się mapa trasy oraz opis miejsc. Można też tu znaleźć opis miejsc związanych z powieścią, które są położone w kierunku południowym od al. Jerozolimskich, przy al. Ujazdowskich.

Szlak żydowski

Wycieczka rozpoczęła się przy ul. Złotej 62, skąd można wejść na podwórka, na których znajdują się pozostałości muru getta przy Siennej 63 i Siennej 65. Następnie przeszliśmy do Parku Świętokrzyskiego, w miejsce w którym przed wojną znajdowała się ulica Śliska. Tu, przy Pomniku Janusza Korczaka, uczestnicy wysłuchali informacji na temat działalności Korczaka, prowadzonego przez niego domu dla dzieci i wojennych losów. Obejrzano przedwojenne zdjęcia tego miejsca. Dalej, wycieczka skierowała się na ulicę Próżną i Plac Grzybowski, gdzie obejrzeliśmy pięknie odnowione kamienice żydowskie. Ulica Próżna to jedno z niewielu miejsc w Warszawie, w których zachował się przedwojenny klimat żydowskiej dzielnicy. Następnie uczestnicy przeszli na ulicę Twardą, gdzie znajduje się synagoga Nożyków, jedyna zachowana z przedwojennych do naszych czasów i działająca synagoga w Warszawie. Ulicą Grzybowską, przy której znajdowała się siedziba Judenratu przeszliśmy do Krochmalnej i Waliców. Przy ulicy Waliców przebiegała granica getta i pozostałości muru zostały wkomponowane w zabudowania Mennicy, a po przeciwnej stronie pozostałości trzech kamienic. Ulicą Żelazną przeszliśmy do ul. Chłodnej, w miejsce, gdzie znajdował się most, łączący małe i duże getto, a następnie na Żelazną 103, ponurą siedzibę Policji Bezpieczeństwa. Na Nowolipkach uczestnicy obejrzeli zdjęcia, pokazujące jak wyglądała ta dzielnica po wojnie i miejsce ukrycia archiwum Ringelbluma oraz kościół św. Augustyna, jedyna budowla, jaka ocalała w morzu ruin.

Przy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, obejrzeliśmy Pomnik Bohaterów Getta, Początek Traktu Pamięci, Męczeństwa i Walki Żydów. Stąd Traktem, obok Kopca Anielewicza skierowaliśmy się na Umschlagplatz, gdzie zakończyliśmy wycieczkę.